สรุปองค์ความรู้จากหนังสือ "การพัฒนาหลักสูตร"

เจ้าพ่อการตลาด : การประยุกต์ใช้ในการพัฒนาหลักสูตร

           "เจ้าพ่อการตลาด" เป็นงานเขียนประเภทนวนิยายของไกรฤทธิ์ บุณยเกียรติ โดยนำเสนอเรื่องราว

 ผ่านตัวละครเอก(Character) "สมชาย" ซึ่งมีเนื้อหาเกี่ยวกับแวดวงเชิงธุรกิจ กลยุทธ์และแนวคิดทางการตลาด โดยสอดแทรกหลักการและคติธรรมไปตลอดทั้งเรื่อง

           แม้ว่าเรื่อง "เจ้าพ่อการตลาด" จะเป็๋นงานเขียนนวนิยายในเชิงธุรกิจ อย่างไรก็ตามสิ่งที่สะท้อนให้เห็นในอีกมุมมองหนึ่งก็คือ สภาพการจัดการศึกษาที่มีทั้งในห้องเรียน นอกห้องเรียน และรวมทั้งประสบการณ์ตรงของตัวละคร ที่ช่วยผลักดันให้สามารถผ่านอุปสรรคต่าง ๆ ทั้งหลายทั้งปวงไปได้ จนประสบความสำเร็จในที่สุด

          เจ้าพ่อการตลาด : ภาพสะท้อนแนวคิดปรัญาการศึกษาไทย

           จากแนวคิดของตัวละครหลักของเรื่อง เจ้าพ่อการตลาด คือ แนวคิดว่าด้วยการพัฒนาตนเอย่างไม่เคยหยุดนิ่ง กาเรรียนรู้ตลอดเวลาและเปลี่ยนแปลงไปตามสภาพแวดล้อมรอบตัว และได้นำเอาความรู้จากประสบการณ์ที่ได้รับมาเป็นพื้นฐานในการพัฒนาตนเอง ซึ่งแนวคิดดังกล่าวสอดคล้องกับหลักปรัชญาการศึกษาในกลุ่มสาขาเสรีนิยม คือ ปรัชญาพิพัฒนนิยม (Progressivism) 

             แนวคิดของ ปรัชญาพิพัฒนนิยม (Progressivism) มีดังนี้

             1. จุดมุ่งหมายทางการศึกษา

                 การศึกษาตามปรัชญาพิพัฒนนิยมนี้ จะมองระบบการศึกษาว่า จะต้องให้การศึกษาทุกด้าน ทั้งด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม อาชีพ และสติปัญญาควบคู่กันไป ความสนใจ ความถนัด และลักษณะพิเศษของผู้เรียนควรได้รับความสนใจและได้รับการส่งเสริมให้มากทีี่สุด สิ่งที่เรียนที่สอนควรเป็นประโยชน์สัมพันธ์สอดคล้องกับชีวิตประจำวันและสังคมของผู้เรียนให้มากที่สุด ส่งเสริมความเป็นประชาธิปไตยทั้งในและนอกห้งอเรียน พร้อมทั้งส่งเสริมให้ผู้เรียนได้รู้จักตนเองและสังคม เพื่อผู้เรียนจะได้ปรับตัวให้เข้ากับสังคมได้อย่างมีความสุข ไม่ว่าสังคมจะเปลี่ยนไปอย่างใดก็ตาม ผู้เรียนจะต้องรู้จักแก้ปัญหา

            2. องค์ประกอบของการศึกษา

                ก. หลักสูตร

                    หลักสูตรในแนวปรัชญาสาขานี้เน้นทีประสบการณ์ของผู้เรียนเป็นหลักสำคัญ ประสบการณ์นั้นควรเป็นประสบการณ์ที่สัมพันธ์กับสังคม และเด็กได้มีส่วนโดยตรงในประสบการณ์นั้น หลักสูตรในแนวนี้จึงมักจะเรียกว่าเป็นหลักสูตร Child-center Curriculum หรือ Activity-center Curriculum 

                ข. ครู

                     ครูในปรัชญาสาขานี้จะต้องมีหน้าที่คือ เตรียมม การแนะนำสิ่งต่าง ๆ และากรให้คำปรึกษาเป็นหลัก โดยจะคอยกระตุ้น หนุน และหนี และจะต้องแสดงบุคคลิกภาพที่ดี เห็นอกเห็นใจ เข้าใจความแตกต่างระหว่างบุคคล

               ค.นักเรียน

                   ปรัชญาในสาขานี้ให้ความสำคัญกับผู้เรียนมาก เพราะถือว่าการเรียนรู้นั้นจะเกิดขึ้นได้หากนักเรียนได้ลงมือกระทำ (Learning by doing)

           3. กระบวนการศึกษา

              ก. กระบวนการเรียนการสอน

                   จะเน้นกระบวนการเรียนการสอนที่ให้ผู้เรียนควรมีบทบาทด้วยตนเองให้มากที่สุด การเรียนการสอนควรเป็นเรื่องกระทำ (Doing) มากกว่า ความรู้ (Knoeladge)

              ข. กระบวนการบริหาร

                     จะเน้นการบริหารในรูปแบบของ การร่วมมือกัน (Particpation and Shared Authority)

             ค. บทบาทของโรงเรียนต่อชุมชน

                   การศึกษาเป็นวิธีการหลักในการปฏิรูปหรือปรับปรุงสังคม แต่จะปรับปรุงหรือปฏิรูปแบบไหน อย่างไรนั้นก่อนอื่นโรงเรียนจะต้องเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับสังคมเสียก่อน

            กล่าวโดยสรุป แนวคิดของสมชาย มีลักษณะที่ไม่ยอมหยุดนิ่ง จะต้องทำงานหรืออะไรบางอย่างอยู่ตลอด และปรับตัวเพื่อให้ได้ความรู้แม้ว่าสังคมจะเปลี่ยนไปก็ตาม แสดงให้เห็นถึงการยึดปรัชญาการศึกษาพิพัฒนนิยม (Progressivism)  นั่นเอง

         เจ้าพ่อการตลาด : เเนวทางการพัฒนาหลักสูตร

              แม้ว่าเนื้อหาเรื่องเจ้าพ่อการตลาดจะสะท้อนภาพสังคมการค้าขายเชิงธุรกิจ และการตลาดต่าง ๆ อย่างไรก็ตามหากย้อนไปวิเคราะห์สภาพสังคมการศึกษาของตัวละครจะพบว่า วงการการศึกษาของไทยในสมัยดังกล่าวยึดหลักการพัฒนาหลักสูตรตามของไทเลอร์ (Ralph W,Tyler) ที่กล่าวถึงคำถามพื้นฐาน 4 คำถาม คือ

          1. จุดมุ่งหมายทางการศึกษาที่โรงเรียนควรจะบรรลุคืออะไร

          2. ประสบการณ์ทางการศึกษาที่ควรจะจัดเพื่อให้บรรลุเป้าหมายทางการศึกษา คืออะไร

          3. ประสบการณ์ทางการศึกษาเหล่านี้จะจัดให้มีประสิทธิภาพอย่างไร

          4. จะตัดสินได้อย่างไรว่าบรรลุจุดมุ่งหมายแล้ว

                                                                          (Ralph W,Tyler, 1949,84) 

         จากคำถามทั้ง ไทเลอร์ (Ralph W,Tyler) 4 ข้อนี้ แสดงถึง 4 ขั้นตอนของกระบวนการพัฒนาหลักสูตรเรียงตามลำดับ ดังนี้

         1. กำหนดจุดมุ่งหมาย/เป้าหมาย

         2. เลือกแนวทางเพื่อบรรลุเป้าหมาย

         3. จัดแนวทางเหล่านั้น

         4. ประเมินผลที่ได้รับ

        เมื่อได้ตกผลึกขั้นตอนของกระบวนการพัฒนาหลักสูตรตามแนวคิดของ ไทเลอร์ (Ralph W,Tyler) แล้วจะทำให้เขั้นตอนการทำงานของตัวละคร "สมชาย" ในเรื่องเจ้าพ่อการตลาดที่ได้ทำตามขั้นตอนตามแนวคิดของไทเลอร์ (Ralph W,Tyler)  ดังนี้

              

คำถามพื้นฐาน 4 ข้อ	ขั้นตอนการทำงานของสมชาย
1.จุดมุ่งหมายทางการศึกษาที่โรงเรียนควรจะบรรลุคืออะไร	ศึกษาความต้องการของตลาด
2. ประสบการณ์ทางการศึกษาที่ควรจะจัดเพื่อให้บรรลุเป้าหมายทางการศึกษา คืออะไร	การวางแผนกำหนดกรอบการดำเนินงาน
3. ประสบการณ์ทางการศึกษาเหล่านี้จะจัดให้มีประสิทธิภาพอย่างไร	การกำหนดกลยุทธ์และการดำเนินงาน
4. จะตัดสินได้อย่างไรว่าบรรลุจุดมุ่งหมายแล้ว	การประเมินการตลาด

    จากตารางข้างต้น สรุปได้ว่า ขั้นตอนการดำเนินงานของสมชายสอดคล้องตามกระบวนการพัฒนาหลักสูตรของ ไทเลอร์ (Ralph W,Tyler) ซึ่งทำให้สมชายประสบความเสร็จในที่สุด

บทสรุป

      นวนิยายเเนวธุรกิจเรื่อง เจ้าพ่อการตลาด ของ ไกรฤทธิ์ บุญยเกียรติ ให้ความรู้เรื่องปรัชญาการศึกษาในกลุ่มเสรีนิยม คือ ปรัชญาพิพัฒนนิยม (Progressivism และสะท้อนให้เห็นเส้นทางอันนำไปสุ่ความสำเร็จของตัวละครที่สอดคล้องกับกระบวนการพัฒนาหลักสูตรของ ไทเลอร์ (Ralph W,Tyler)   ซึ่งแสดงให้เห็นว่า แม้ว่าจะเป็นนวนิยายเชิงธุรกิจ อย่างไรก็เส้นทางอันจะนำไปสู่เป้าหมาย (goal)         ย่อมเเสดงให้เห็น อุปสรรคต่าง ๆ ที่จะต้องเผชิฐและบรรลุเป้าหมายตรามที่ต้องการ

เอกสารอ้างอิง

ไกรฤทธิ์ บุญยเกียรติ. (2532). เจ้าพ่อการตลาด.กรุงเทพฯ: สารมวลชล.

ไพฑูรย์ สินลารัตน์. (2556). ปรัชญาการศึกษาเบื้องต้น. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

Tyler, Ralph W. (1949). Basic principles of curriculum and instruction.Chicago:

          The University of Chicago press.

โดย : นายสง่า วงค์ไชย รหัสนักศึกษา 57255911 
         สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน (กลุ่มการสอนภาษาไทย)
        หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต  คณะศึกษาศาสตร์
        มหาวิทยาลัยศิลปากร